โรคริดสีดวงทวาร เป็นภาวะที่หลอดเลือดำที่มีอยู่ตรงบริเวณทวารหนักเกิดการปูดพองเป็นหัว เรียกว่า หัวริดสีดวง แล้วเกิดการปริแตกของผนังหลอดเลือดขณะที่เบ่งอุจจาระ ทำให้มีเลือดออกมา ซึ่งหัว ริดสีดวง ทวารอาจเกิดเพียง 1 หัว หรือ หลายหัวก็ได้ อาการปูดพองของหลอดเลือดเกิจากภาวะความดันในหลอดเลือดดำสูง อันมีสาเหตุมาจาก การเบ่งอุจจาระ ท้องผูก การนั่งนานๆ การตั้งครรภ์ น้ำหนักตัวที่มาก การรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย ไอเรื้อรัง หรือเกิดร่วมกับโรคในช่องท้อง เช่น เนื้องอกในท้อง มะเร็งลำไส้ใหญ่ ต่อมลูกหมากโตเป็นต้น
ทวารหนักเป็นส่วนที่ต่อจากลำไส้ใหญ่ มีควายาวประมาณ 4 เซนติเมตร แบ่งออกเป็น 2 ส่วนด้วยแนวเส้นประสาท ส่วนที่อยู่สูงกว่าแนวเส้นประสาท คือ รูทวาร ซึ่งจะไม่มีเส้นประสาทรับความเจ็บปวดมาเลี้ยงและจะมีก้อนเนื้อนูนออกมาเป็นระยะโดยรอบเรียกว่า เบาะรอง ประกอบด้วยกลุ่มเส้นเลือดและกล้ามเนื้อ
ริดสีดวงทวารหนักสามารถแบ่งได้ 2 ชนิด คือ
ริดสีดวงทวารภายนอก (external hemorrhoid) เป็นริดสีดวงที่เกิดบริเวรปากทวารหนัก จากการเลื่อนของเบาะรองจนออกนอกทวาร สามารถมองเห็นได้จากภายนอก
ริดสีดวงทวารภายใน (internal hemorrhoid ) เกิดจากที่เบาะรองจากรูทวารเลื่อนลงมาเรื่อยๆ จนถึงปากทวาร จึงดันกลุ่มเส้นเลือดและเนื้อเยื่อของปากทวารให้เลื่อนต่ำลง จนไปเบียดด้านข้าง เกิดเป็นก้อนนูนที่ปากทวาร ริดสีดวงขนิดนี้พบได้บ่อยและเป็นสาเหตุหลักของการถ่ายอุจจาระเป็นเลือด ริดสีดวงชนิดนี้จำเป็นต้องใช้เครื่องมือส่องทวารหนักในการตรวจสอบ โดยทั่วไปอาการจะไม่รุนแรงหรือเป็นอันตราย จะเป็นๆหายๆ มักเกิดเมื่อมีอาการท้องผูกหรือท้องเสียบ่อยครั้ง
ริดสีดวงในระยะแรกหัวของริดสีดวงจะอยู่ภายในรูทวารหนัก แต่จะมีเลือดออกขณะถ่ายอุจจาระ ถ้าหากยังไม่ได้รับการรักษา หัวริดสีดวงจะโผล่ออกมาภายนอก แต่สามารถหดกลับไปได้เองหรือสามารถใช้นิ้วดันกลับเข้าไปได้ ซึ่งสามารถรักษาด้วยการฉีดยา ยางรัด หรือจี้ด้วยอินฟราเรด จนสุดท้ายอาการรุนแรงหัวของริดสีดวงจะใหญ่มากจนไม่สามารถหดกลับเข้าไปเอง การรักษาในขั้นตอนนี้คือการผ่าตัด
สำหรับการผ่าตัดริดสีดวงทวารหนักแบบเก่านั้นจะเป็นการผ่าผิวหนังลงไปตรงๆที่หัวริดสีดวง และเลาะเข้าไปจนถึงขั้นด้านในเพื่อนำหัดวริดสีดวงออกมา หลังจากนั้นก็ทำการเย็บแผล การผ่าตัดแบบนี้ทำให้เกิดแผลที่ปากทวารและใช้เวลาพักฟื้นนาน ต่อมามีการพัฒนาการผ่าตัดริดสีดวงซึ่งเป็นที่นิยมทำกันคือ การผ่าตัดด้วยเครื่องอัตโนมัติ stapler hemorrhoidectomy เป็นการตัดเนื้อเยื่อทวารหนักส่วนเกิน และเย็บดึงรั้งริดสีดวงทวารที่เลือนขึ้นไปในทวารหนัก รอยเย็บจะอยู่สูงกว่าแนวเส้นประสาท จึงทำให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บน้อยกว่าการผ่าตัดแบบเก่า และไม่มีบาดแผลภายนอก แต่การผ่ารตัดด้วยเครื่องมือชนิดนี้ทำให้กล้ามเนื้อถูกตัดออกไปหรือติดเข้าไปอยู่กับรอยเย็บ ทำให้เกิดอาการปวด หรือความผิดปรกติในการกลั้นอุจจาระ และผู้ป่วยจำเป็นต้องมีคุณสมบัติที่สอดคล้องกับการทำงานของเครื่องมือด้วยเช่น เนื้อเยื่อมีความหนาไม่น้อยกว่า 1 มิลลิเมตร จำเป็นต้องมีรูทวารใหญ่พอที่จะใส่เครื่องมือได้ เป็นต้น
แต่ในปัจจุบันได้มีแนวทางการักษาริดสีดวงแบบใหม่ คือแบบ ฮาล์-ราร์ (HAL-RAR) เป็นการประยุกต์นำคลื่นเสียงความถี่สูงมาใช้ช่วยหาตำแหน่งเส้นเลือดแดงที่มาเลี้ยงหัวริดสีดวงทวารหนัก แล้วทำการเย็บผูกหลอดเลือดที่ส่งมาเลือดมาเลี้ยง ส่งผลให้หัวริดสีดวงยุบและขนาดลดลง ในกรณีที่ก้อนริดสีดวงมีขนาดใหญ่ยื่นออกมาก็สามารถเย็บหัวเข้าไปข้างในได้ โดยไม่ต้องมีการผ่าตัดเนื้อเยื่อ หัวริดสีดวงจะค่อยๆลดขนาดลง ซึ่งวิธีการรักษาแบบนี้จะทำให้ผู้ป่วยไม่เจ็บ ฟื้นตัวเร็ว สามารถกลับบ้านได้ทันทีโดยไม่ต้องนอนที่โรงพยาบาล
เทคโนโลยีที่ก้าวหน้าของวงการแพทย์ทำให้ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องทนทุกข์ทรมารกับโรคต่างๆ และไม่ต้องเจ็บปวดกับการรักษาแบบเก่าๆอีกต่อไป สำหรับคนที่เป็นริดสีดวงเอง การรักษาแบบใหม่นี้คงทำให้สามารถตัดสินใจได้เร็วในการเข้ารับการรักษา ไม่จำเป็นต้องเก็บไว้แล้วนะคะ
ข้อมูลอื่นๆของริดสีดวง
โรคริดสีดวง : surachetclinic.com
Hal-RAR รักษาริดสีดวงแนวใหม่ ไม่ผ่าตัดลดความทรมานผู้ป่วยระยะรุนแรง : thairath.co.th
ผ่าตัดริดสีดวงทวารแบบใหม่..เจ็บน้อย : manager.co.th
ผ่าตัดริดสีดวงทวารแบบใหม่ ปลอดภัยมไม่ใช้มีดผ่าตัดแบบเดิม : phyathai.com
