เมื่อเม็ดเลือดขาวถูกทำร้าย… มะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ “ลูคีเมีย” (Leukemia) เป็นความผิดปกติของการทำงานของไขกระดูกหรือเซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือดที่มีหน้าที่ผลิตดเม็ดเลือดในร่างกายเรา
เมื่อเราเป็นมะเร็ง ไขกระดูกจะผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ผิดปกติออกมาจำนวนมากจนอยู่ในภาวะไม่สมดุลระหว่างเม็ดเลือดขาวกับเม็ดเลือดต่างๆ ส่งผลให้ระบบการทำงานของเม็ดเลือดในร่างกายผิดปกติ
มะเร็งเม็ดเลือดขาว มีกี่ชนิด
มะเร็งเม็ดเลือดขาวสามารถแบ่งตามความรวดเร็วในการเกิดโรคก็ได้ หรือจะแบ่งตามลักษณะของเซลล์มะเร็งก็ได้คะ ในกรณีที่
ถ้าหากแบ่งตามลักษณะของเซลล์ ก็จะแบ่งได้ 2 ชนิดเช่นกัน คือ ชนิดมัยอีลอยด์ (Myeloid Leukemia) และ ชนิดลิมฟอยด์ (Lymphoid Leukemia)
การตรวจคัดกรอง สาเหตุ มะเร็งเม็ดเลือดขาว
การตรวจคัดกรองมะเร็งเม็ดเลือดขาวนั้นแพทย์จะทำการเจาะเลือดจากหลอดเลือดดำที่แขนเพื่อทำการตรวจนับเม็ดเลือดที่เรียกว่า complete blood count (CBC) พร้อมนำเลือดไปย้อมสีในสไลด์เพื่อดูลักษณะเม็ดเลือดด้วยกล้องจุลทรรศน์ การตรวจนับเม็ดเลือดนั้นจำเป็นต้องทำให้เสร็จภายใน 24 ชั่วโมงหลังเจาะเลือดแล้ว ถึงแม้ว่าจะมีการใส่สารกันเลือดแข็งเพื่อรักษารูปร่างของเม็ดเลือดแล้วก็ตาม ขนาดของเม็ดเลือดขาวจะค่อยๆเล็กลงและแตกสลายไปเอง แพทย์จะทำการตรวจเพิ่มเติมด้วยการเจาะไขกระดูก เพื่อแยกชนิดย่อยของโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว โดยการใช้เข็มดูดไขกระดูกบริเวณด้านหลังสะโพกข้างใดข้างหนึ่งหรือบริเวณกลางกระดูกหน้าอก ใช้เวลาไม่เกิน 5-10 นาที
มะเร็งเม็ดเลือดขาวมีลักษณะอาการผิดปกติสามารถแบ่งได้ 4 กลุ่ม ดังนี้
- อาการแรกที่เป็น คือ รู้สึกเบื่ออาหาร น้ำหนักลด ซีด อ่อนเพลียง่าย ซึ่งอาการเหล่านี้เป็นลักษณะทั่วๆไปของมะเร็ง
- มีเลือดออกง่าย เพราะมะเร็งเม็ดเลือดขาวจะมีเกร็ดเลือดต่ำ เช่น มีเลือดออกตามไรฟัน มีรอยจ้ำเขียวตามตัว ประจำเดือนมามากผิดปกติ
- มีเม็ดเลือดขาวปริมาณมากแต่ทำหน้าที่ได้ไม่ดี ทำให้ติดเชื้อได้ง่าย มีไข้
- เม็ดเลือดขาวไปบีบอวัยวะต่างๆหรือสะสมอยู่ ทำให้เกิดเป็นก้อนเนื้อตามขาหนีบ ต่อมน้ำเหลือง ขา คอ ตับ ม้าม
มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบเรื้อรังสามารถแบ่งระยะมะเร็งได้ 2 ระยะ คือ
- ระยะเรื้อรัง ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ในระยะนี้ถึง 85 เปอร์เซนต์ มีอาการม้ามโต ตรวจเม็ดเลือดขาวเกินแสนต่อมิลลิลิตร เม็ดเลือดขาวยังคงมีรูปร่างปกติ และทำงานได้ ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาจะมีระดับเม็ดเลือดกลับสู่ปกติ ม้ามยุบลง
- ระยะรุนแรง ผู้ป่วยจะมีอาการผอมลง ตับม้ามโตมากขึ้นให้ยาก็ไม่ยุบ เริ่มมีเม็ดเลือดขาวมากขึ้น ซีด จำนวนเม็ดเลือดขาวตัวอ่อนยังไม่เพิ่มมากนัก หากมีอาการหนักขึ้น ตัวจะซีดมาก มีเลือดออกตามจุดต่างๆ มีไข้ ติดเชื้อง่าย มีจำนวนเม็ดเลือดขาวตัวอ่อนมากกว่า 30 เปอร์เซนต์ในกระแสเลือดและในไขกระดูก ผู้ป่วยเริ่มจะไม่ตอบสนองต่อยาเคมีบำบัด และมักเสียชีวิตเนื่องจากภาวะติดเชื้อหรือเลือดออกรุนแรง
การรักษาผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาว
ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งในระยะแรกๆและมีอายุไม่เกิน 55 ปี แพทย์สามารถทำการรักษาด้วยการปลูกถ่ายไขกระดูกและหายจากโรคได้ โดยใช้เซลล์ต้นกำเนิดจากพี่น้องท้องเดียวกันหรือจากบุคคลอื่นที่มีเนื้อเยื่อที่เข้ากันได้ แต่มีราคาค่อนข้างสูงคะ เนื่องจากมะเร็งชนิดนี้ไม่สามารถผ่าตัดได้ จึงจำเป็นต้องรักษาด้วยยาแทน เช่น ยาเคมีบำบัด เพื่อกดการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งเลือดขาวในไขกระดูก แต่ไม่สามารถทำให้หายขาดจากโรคได้ ยาอินเตอร์ฟีรอน (IFN-α)และยากลุ่มออกฤทธิ์ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์ เป็นต้น
อย่างไรก็ตามโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวนี้ไม่ใช่โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมเป็นโรคที่เกิดขึ้นเฉพาะกับบุคคล ซึ่งจะแตกต่างจากโรคทางโลหิตวิทยาอื่นๆเช่น ธาลัสซีเมีย ที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้คะ การดูแลตนเองอย่างดี ไม่ดื่มเหล้า ไม่สูบบุหรี่ เลี่ยงอาหารที่มีสารก่อมะเร็ง ออกกำลังให้สุขภาพแข็งแรงเป็นวิธีที่ดีที่สุดแล้วคะ
ข้อมูลอ้างอิง
มะเร็งเม็ดเลือดขาว วิธีป้องกันและรักษา (ลูคีเมีย) : clinicherbs.com
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเรื้อรัง : cccthai.org
มะเร็งเม็ดเลือดขาว : si.mahidol.ac.th
มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน : medinfo2.psu.ac.th
การตรวจ CBC จะบอกอะไรบ้าง : web.sut.ac.th
