ไพ่ยิปซี (Gypsy Cards) เป็นชื่อเรียกไพ่ทำนายชนิดหนึ่งที่ถูกใช้โดยชาวยิปซี (Gypsy) ซึ่งเป็นชนเผ่าเร่ร่อนอยู่ในหลายประเทศในยุโรป เมื่อไปถึงที่ใดจะรวมกันตั้งค่ายเป็นกองคาราวาน มีนิสัยลึกลับ ด้วยความลึกลับนี้พวกเขาจึงมีชื่อเสียงในศาสตร์ทำนายพวกเขาเป็นผู้เผยแพร่การใช้ไพ่ทำนายจากอียิปต์ อินเดียเข้าสู่ยุโรป จึงทำให้ไพ่ทำนายหลายรูปแบบรวมกันเรียกว่าไพ่ยิปซีกันหมด จุดเด่นของชาวยิปซีที่มีความชำนาญในศาสตร์นี้เป็นที่กล่าวขวัญทั่วโลก ดังนั้นถ้าพูดถึงเรื่องเรื่องโชคชะตาแล้วจึงมักจะมีคำว่า”ยิปซี”เข้าไปเป็นจุดขายด้วยเช่นกันส่วนไพ่ยิปซีในบริบทของคนไทยนั้นคือจริงๆแล้วคือไพ่ทาโร่ท์ (TarotCards) เป็นไพ่ทำนายแบบสากลซึ่งไม่เหมือนกับไพ่ยิปซีของชาวยิปซีซะทีเดียว เพียงแต่รูปแบบและวิธีการใช้จะคล้ายมีส่วนคล้ายกันเท่านั้น
แรกเริ่มเดิมที หมอดูชาวยิปซีใช้ลูกแก้วในการทำนายแต่การทำนายลักษณะนี้ถูกศาสนจักรซึ่งมีอำนาจมากในสมัยนั้นได้กล่าวหาว่าพวกเขาเป็นพวกแม่มดหมอผีเพราะเป็นการใช้ลูกแก้วเป็นปรากฎการณ์ที่อธิบายไม่ได้ มีลักษณะคล้ายกับการใช้เวทย์มนต์ พวกเขาถูกจับไปลงโทษจำนวนมาก บ้างก็ถูกเผาทั้งเป็น พวกเขาจึงเปลี่ยนรูปแบบมาใช้ไพ่ในการทำนายซึ่งเป็นรูปธรรมจับต้องได้มากกว่าจากรูปที่มองเห็นบนหน้าไพ่
รูปแบบของไพ่ยิปซีดั้งเดิมนั้นไม่ได้มีมาตรฐาน เพราะชาวยิปซีไม่ได้อยู่รวมกันเหนียวแน่นเป็นสังคมใหญ่ จะมีการออกแบบไพ่ทำนายมากมายหลายรูปแบบและสืบทอดเพียงครอบครัวของตัวเองเท่านั้น
อายุของไพ่ยิปซี
มีการคาดกันว่ามีการใช้ไพ่ยิปซีในการทำนายมาเป็นพันปีแล้วแต่ไม่มีหลักฐานแน่ชัด หลักฐานที่มีการบันทึกไว้ย้อนกลับไปไกลสุดจะอยู่ราวๆปี ค.ศ. 1932 ในสมัยพระเจ้าชาร์ลที่ 6 แห่งประเทศฝรั่งเศส ยังไม่มีตัวเลขและตัวหนังสือปรากฎบนหน้าไพ่ มีเพียงรูปภาพที่สื่อความหมายต่างๆ พิมพ์ด้วยวิธีการแกะไม้ระบายสี แล้วประทับลงบนกระดาษ การทำนายโชคชะตาในยุคนั้นเริ่มจากหญิงยิปซีคนหนึ่งได้เข้าทำนายด้วยไพ่ให้กับพระเจ้าชาร์ลและราชินีโอเด็ต นางได้ทำนายอดีต เรื่องส่วนพระองค์ที่ไม่ได้บอกใคร และอนาคตให้แก่ทั้งสองพระองค์อย่างแม่นยำ และการทำนายด้วยไพ่ยิปซีจึงได้นิยมแพร่หลายตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา แต่ภาพบนหน้าไพ่ยิปซีก็ยังไม่มีความเป็นสากลจนกระทั่งประเทศอังกฤษได้ตีพิมพ์ไพ่ยิปซีให้มีความเป็นเอกภาพและสากลขึ้นในปี ค.ศ. 1909-1910 ชื่อว่าชุด Rider Waiteวาดโดยศิลปินหญิงชื่อ Pamela Coleman Smith ชาวอังกฤษ และเป็นที่นิยมตั้งแต่นั้นจนถึงปัจจุบัน
ไพ่ Rider Waite
เป็นไพ่รูปแบบมาตรฐานของไพ่ทำนายมาจนถึงทุกวันนี้ หมอดูส่วนใหญ่ใช้ไพ่ชุดนี้เป็นไพ่หลักในการทำนาย สาเหตุที่ไพ่ชุดนี้เป็นที่นิยมมากนั้นน่าจะมีสาเหตุหลักมาจากภาพบนไพ่ชุดนี้สื่อความหมายออกมาได้ชัดเจน ทั้งสีหน้า ท่าทาง อารมณ์ของคนในภาพ วัตถุประกอบก็สื่อได้ว่าเป็นเรื่องดีหรือร้าย และอีกอย่าง Pamela ผู้วาดภาพบนไพ่ Rider Waite เธอเป็นสมาชิกของลัทธิ Golden Dawn ซึ่งเป็นลัทธิเกี่ยวกับพิธีกรรมของมนต์ดำ ภาพที่เธอเขียนจึงสื่ออารมณ์อารมณ์ได้ดีเหมือนมันมีชีวิตเลยทีเดียว
ไพ่ทำนายที่ได้รับความนิยม
ไพ่ที่ใช้ทำนายโชคชะตาที่ได้รับความนิยมนั้นมีหลักๆอยู่ 3 แบบ ได้แก่
- ไพ่ทาโร่ท์(Tarot Cards)
ปัจจุบันใช้คำว่าไพ่ยิปซีและไพ่ทาโร่ท์ปนกันหมด แม้แต่หมอดูบางคนก็เรียกไพ่ทาโร่ท์ของตนเองว่าไพ่ยิปซีและไม่รู้จักไพ่ทาโร่ท์ ดังนั้นถ้าพูดถึงไพ่ทาโร่ท์หรือไพ่ยิปซีก็ให้เข้าใจว่าเป็นสิ่งเดียวกันไปแล้ว ชุดไพ่ประกอบด้วยไพ่ทั้งหมด 78 ใบ แบ่งออกเป็นสองส่วนคือ
– ไพ่ชุดเมเจอร์ อาร์คานา(Major Arcana) มี 22 ใบ เรียงกันตั้งแต่ 0 ถึง XXI (0-21)
– ไพ่ชุดไมเนอร์ อาร์คานา(Minor Arcana) มี 56 ใบ ประกอบด้วยชุดเหรียญ ถ้วย ไม้ ดาบชุดละ 14 ใบ
ไพ่แต่ละใบจะมีความหมายโดดๆในตัว แต่เมื่อใช้ทำนาย ต้องดูตำแหน่งการวางไพ่ใบอื่นประกอบกัน
- ไพ่ออราเคิล (Oracle Cards)
Oracle แปลว่าคำพยากรณ์ การทำนาย ไพ่ออราเคิลจึงหมายถึงไพ่ที่ใช้ในการทำนาย จะแตกต่างจากไพ่ทาโร่ท์อยู่หลายอย่าง เช่น จำนวนไพ่ เนื้อหา หน้าไพ่แต่ละสำรับจะขึ้นอยู่กับความต้องการนำไพ่ไปทำนายเรื่องอะไรเฉพาะทาง เช่นความรัก โชคชะตา กรรม
- ไพ่ประยุกต์ (Another Cards)
ไม่ได้ทำขึ้นมาเพื่อใช้ทำนายโดยเฉพาะ อาจเป็นไพ่ทั่วๆไปที่ใช้เล่นการพนันก็สามารถนำมาใช้ทำนายได้เช่นกัน
ข้อมูลไพ่ยิปซีที่น่าสนใจ
ประวัติไพ่ยิปซีหรือไพ่ทาโรต์ : predictmeplease.blogspot.com
ประวัติไพ่ทาโรท์ :baanpayakorn.com