เราคงเคยได้ยินคำกล่าวที่ว่าหากกินข้าวมากแค่ไหน ก็ไม่อ้วน นั้นหมายถึงว่าเรามีพยาธิอยู่ในตัว ซึ่งเป็นความจริงอยู่ส่วนหนึ่งคะ พ่อแม่จึงมักจับให้ลูกทานยาถ่ายพยาธิ วันนี้เราจึงอยากนำเสนอเกี่ยวกับความรู้เรื่องยาถ่ายพยาธิคะ
ยาถ่ายพยาธิ หมายถึง ยาที่ออกฤทธิ์ให้พยาธิ คือปรสิตชนิดหนึ่ง ที่อาศัยอยู่ในร่างกายของเรา ค่อยแย่งอาหารหรือดูดเลือดของสิ่งมีชีวิตเพื่อการดำรงชีพ ยาถ่ายพยาธิจะทำให้ตัวพยาธิขาดพลังงานหรือเป็นอัมพาต ทำให้ร่างกายสามารถขับพยาธิออกมาได้ผ่านทางอุจจาระ ยาถ่ายพยาธิเป็นยาที่ใช้ถ่ายพยาธิได้ทั้งในคนและในสัตว์ เช่น สุนัข แมว หมู หมา แกะ และวัว ยาถ่ายพยาธิมีทั้งชนิดเม็ด น้ำเชื่อม น้ำใส และน้ำแขวนตะกอน
ยาถ่ายพยาธิ ที่นิยมใช้ในปัจจุบัน ได้แก่
1. อัลเบนดาโซล (Albendazole) เป็นยาถ่ายพยาธิที่นิยมใช้เป็นหลัก สามารถรักษาอาการติดเชื้อพยาธิได้เกือบทุกชนิดในประเทศไทยทั้งพยาธิตัวกลม พยาธิตัวตืด อย่างไรก็ตามแต่ยาชนิดนี้ห้ามใช้กับสตรีมีครรภ์เพราะอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ได้
2. มีเบนดาโซล (Mebendazole) สามารถถ่ายพยาธิแส้ม้า พยาธิเข็มหมุด พยาธิตัวกลม พยาธิปากขอ และอาจใช้ในกรณีที่มีพยาธิหลายชนิดพร้อมกัน
3. พราซิควอนเทล (Praziquantel) ใช้รักษาพยาธิใบไม้ต่างๆ เช่น พยาธิใบไม้ในเลือด พยาธิใบไม้ในตับ เป็นต้น
4. ไอเวอร์เมคติน (Ivermectin) ใช้รักษาการติดเชื้อพยาธิสตรองจิลอยด์สเตอร์โคลาลิส (Strongyloidiasis Stercoralis) และพยาธิไส้เดือน นอกจากนี้ยังใช้รักษาเหา หิด เปลือกตาอักเสบ และโรคเท้าช้างได้
สำหรับการรับประทานยาถ่ายพยาธิจำเป็นที่ต้องได้รับการตรวจจากห้องปฏิบัติการเสียก่อนว่าท่านเป็นพยาธิชนิดใดเพื่อให้ได้ผลที่ถูกต้องและแน่นอน เนื่องจากยาถ่ายพยาธิมีด้วยกันหลายชนิดให้ผลครอบคลุมในการรักษาพยาธิแตกต่างกันประมาณการใช้ก็จะแตกต่างกัน
ถึงแม้ว่ายาถ่ายพยาธิจะเป็นยาที่ถือว่าปลอดภัย แต่ก็ยังมีผลข้างเคียงสำหรับผู้ใช้บางรายคะ เช่น ปวดเกร็งหน้าท้องมีแก๊สในกระเพาะอาหาร ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ไม่อยากอาหาร เวียนศีรษะ มีไข้ต่ำ มีผื่นขึ้นตามลำตัว สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้อย่างรุนแรงอาจจะเกิดผื่นลมพิษ หายใจไม่ออก ใบหน้า ปาก ลิ้น หรือคอ บวม มีอาการดีซ่าน ก่อให้เกิดอาการภาวะไขกระดูก ทำให้อ่อนแรงเฉียบพลัน รู้สึกไม่สบาย มีไข้หนาวสั่น มีรอยฟกช้ำ และมีเลือดออกมากกว่าปกติบางรายอาจมีปัญหาเกี่ยวกับผิวหนังรุนแรง เช่น ใบหน้า และลิ้นบวม เกิดแผลบริเวณตา จมูก ปาก หรืออวัยวะเพศ มีตุ่มน้ำผิวเกิดแผล และผิวลอก เป็นต้น
ยิ่งกว่านี้นมีข้อห้ามสำหรับสตรีมีครรภ์ไม่ควรใช้ยาถ่ายพยาธิขณะตั้งครรภ์เพราะจะส่งผลทำให้ลูกในท้องพิการได้หรือเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 4 ขวบไม่ควรรับประทานยาถ่ายพยาธิเองควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ ยาถ่ายพยาธิบางตัวยังมีข้อจำกัดในการใช้จึงควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้จะดีที่สุด และปลอดภัยที่สุดด้วยคะ
หรับผู้ที่มีพยาธิอยู่ในตัว จะมีอาการแสดงต่างกันไปตามชนิดของพยาธิ เช่น ถ้ามีพยาธิไส้เดือน พยาธิตัวตืดอยู่ในร่างกายจะมีอาการปวดท้องอาเจียน หรือถ่ายออกมาเป็นพยาธิ ซึ่งมีลักษณะเป็นเส้นแบนคลายเส้นบะหมี่ ,หากเป็นพยาธิเส้นด้ายหรือพยาธิเข็มหมุดจะทำให้เกิดการคันบริเวณทวารหนักในเวลากลางคืน และหากเป็นพยาธิปากขอจะทำให้คุณตัวซีดหน้าซีด เนื่องจากพยาธิชนิดนี้จะเกาะตัวที่ลำไส้แล้วดูดเลือดจากตัวเรา เป็นต้น
เพื่อเป็นการหลีกเลี่ยงการติดเชื้อพยาธิ ควรรับประทานอาหารที่สุก ไม่ดิบ ไม่เก็บอาหารที่ตกลงพื้นดินขึ้นมารับประทาน และ รักษาสุขอนามัยของตนเองอยู่เสมอ เพียงเท่านี้เจ้าพยาธิเหล่านี้ก็ทำร้ายเราไม่ได้แล้วคะ
ข้อมูลอ้างอิง
ยาถ่าย พยาธิ: pobpad.com
ยาถ่าย พยาธิ: honestdocs.co
กินเยอะแต่ผอมต้องถ่ายพยาธิจริงหรือ: mukinter.com
ลูกโดนลูกน้ําหนักน้อยตัวผอมควรทานยาถ่ายพยาธิหรือไม่: th.theasianparent.com
