เกษตรอินทรีย์ ระบบการเกษตรแบบบูรณาการ

เชื่อว่าหลายๆคนอาจจะเคยได้ยินคำว่า “เกษตรอินทรีย์” กันมาบ้างแล้ว แต่ก็คงมีความสงสัยว่า มันคืออะไร แล้วมีประโยชน์ยังไง วันนี้จะพามารู้จักกับ เกษตรอินทรีย์ กันซะหน่อยจะได้หายสงสัยเสียที

คำนิยามของเกษตรอินทรีย์มีมากมาย แต่ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุด ก็คงเป็นคำนิยามของสหพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ (International Federation of Organic Agriculture Movement) หรือ IFOAM ที่ได้กล่าวไว้ว่า

“ เกษตรอินทรีย์ เป็นระบบการผลิตที่ให้ความสำคัญกับความยั่งยืนของสุขภาพ ดิน ระบบนิเวศ และผู้คน โดยพึ่งพาอาศัยกระบวนการทางนิเวศวิทยา ความหลากหลายทางชีวภาพ และวัฏจักรของธรรมชาติ ที่มีลักษณะเฉพาะของแต่ละพื้นที่ โดยไม่ใช้ปัจจัยการผลิตที่มีผลกระทบทางลบ โดยเกษตรอินทรีย์จะผสมผสานองค์ความรู้พื้นบ้าน นวัตกรรม และความรู้ทางวิทยาศาสตร์ในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และส่งเสริมความสัมพันธ์อย่างเป็นธรรม พัฒนาคุณภาพชีวิตที่ดีของมนุษย์และสิ่งมีชีวิตต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง ”

หลักการของเกษตรอินทรีย์

ตามหลักการเกษตรอินทรีย์ สหพันธ์เกษตรอินทรีย์นานาชาติ จะมีหลักการที่สำคัญๆ 4 ข้อ คือ สำคัญ

1.ด้านสุขภาพ(Health) เกษตรอินทรีย์จะต้องเสริมสร้างสุขภาวะที่ดีของดิน พืช สัตว์ และมนุษย์ โดยการปรับสภาพแวดล้อมให้อุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติ ไม่ใช้ปุ๋ยที่เป็นสารเคมี หรือสารที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

2.ด้านนิเวศวิทยา(Ecology) เกษตรอินทรีย์จะต้องรักษาระบบนิเวศวิทยา อนุรักษ์สิ่งแวดล้อมให้คงอยู่ตามธรรมชาติ

3.ด้านความเป็นธรรม(Fairness) เกษตรอินทรีย์จะต้องรักษาความสมดุลของความเป็นธรรม ระหว่างสิ่งแวดล้อมโดยรวมและสิ่งมีชีวิต โดยให้ความเคารพ ความเท่าเที่ยมกันระหว่างมนุษย์ด้วยกันเอง และมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตอื่นๆ

4.ด้านการดูแลเอาใจใส่(Care) เกษตรอินทรีย์จะต้องดำเนินการอย่างระมัดระวัง และดูแลรับผิดชอบต่อสุขภาพของคนและสิ่งมีชีวิตอื่นๆ รวมทั้งพิทักษ์ปกป้องสภาพแวดล้อมโดยรวมด้วย

สรุปโดยรวม…เกษตรอินทรีย์ ก็คือระบบการผลิตทางการเกษตรแบบองค์รวมที่มุ่งเน้นในการรักษาสภาพแวดล้อม และสมดุลตามธรรมชาติ มีการจัดระบบนิเวศวิทยาให้สอดคล้องกับธรรมชาติ โดยใช้ความหลากหลายทางชีวภาพให้เป็นประโยชน์ หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีทุกชนิด ที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพของมนุษย์ สิ่งมีชีวิตอื่นๆ และสิ่งแวดล้อม

แนวทางของเกษตรอินทรีย์

แนวทางในการทำเกษตรอินทรีย์ คือ การทำการเกษตรแบบองค์รวม เป็นแนวคิดที่ต่างจากระบบเกษตรแผนใหม่ โดยให้ความสนใจกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ และระบบนิเวศให้คงไว้ และฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติที่เสียหายไป

ทำไมต้องเกษตรอินทรีย์

ทุกวันนี้มนุษย์มีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติโดยไม่คำนึงถึงผลเสียที่ตามมา มีการใช้สารเคมีในการเกษตร เพื่อเร่งผลผลิตให้ได้มากๆ ซึ่งเป็นการทำลายระบบนิเวศของธรรมชาติให้เสียหายไปอย่างต่อเนื่อง หากปล่อยให้เป็นเช่นนี้ไปเรื่อยๆ อนาคตอาจจะเกิดวิกฤติในห่วงโซ่อาหารได้ การนำระบบเกษตรอินทรีย์มาให้ในกระบวนการผลิตทางการเกษตร จะช่วยปรับปรุงระบบนิเวศของธรรมชาติให้ดีขึ้น และช่วยอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมที่ดีให้คงอยู่ตลอดไป ซึ่งส่งผลที่ดีกับมนุษย์ รวมทั้งสิ่งมีชีวิตอื่นๆที่อาศัยอยู่บนโลกใบนี้

เกษตรอินทรีย์ให้อะไรบ้าง?

• ให้ปริมาณ และคุณภาพของผลผลิตที่ดีกว่า

• ให้อาหารปลอดสารพิษ สำหรับชีวิตที่ดีกว่า

• ให้ต้นทุนการผลิตที่ต่ำกว่า

• ให้คุณภาพชีวิต และสุขภาพจิตที่ดีกว่า

• ให้ผืนดินที่อุดมสมบูรณ์ดีกว่า

• ให้สิ่งแวดล้อมที่ดีกว่า

หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

1.ควรเลือกพื้นที่ที่ไม่เคยทำการเกษตรเคมีมาแล้วไม่น้อยกว่า 3 ปี

2.ควรเป็นพื้นที่ที่ค่อนข้างดอน และโล่งแจ้ง

3.ควรอยู่ห่างจากโรงงานอุตสาหกรรม หรือไกลจากตัวเมือง

4.ควรอยู่ห่างจากแปลงที่ใช้ปุ๋ยเคมี หรือสารเคมีอื่นๆ

5.ควรห่างจากถนนหลวงหลัก

6.มีแหล่งน้ำที่ปลอดสารพิษ

นอกจากเกษตรอินทรีย์แล้ว ปัจจุบันยังมีพัฒนาระบบการเกษตรอีกหลายระบบ เพื่อเป็นแนวทางเลือกใหม่ในการทำการเกษตร โดยเน้นไปที่มีความปลอดภัยต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น เช่น

• เกษตรธรรมชาติ (Natural Farming)

• วนเกษตร (Agroforestry)

• เพอร์มาคัลเชอร์ หรือ เกษตรถาวรภาพ (Permaculture)

• ไบโอไดนามิค หรือ เกษตรพลวัตร (Biodynamic)

• เกษตรผสมผสาน (Integrated Farming)

• เกษตรยั่งยืน (Sustainable Agriculture)

ข้อมูลเกษตรอินทรีย์อื่นๆ
หลักการเกษตรอินทรีย์ : greennet.or.th
เกษตรอินทรีย์คืออะไร : chumphon.doae.go.th